Hay muchas formas de caminar, y entre ellas una de las que mas me gusta; es caminar sin rumbo fijo, sin meta, sin causa, sin saber porqué. Dejarse llevar por lo que surja: un viento, un olor, un canto;un arrullo en el camino, una loma que te llama, el recuerdo de un amigo. Una cometa que allá en lo alto, baila con nubes y se hacen guiños. Una vereda que surge por entre el bosque sombrío, tras la cual se oyen suspiros, de brisas entrechocando con álamos y negrillos; tañendo gozos que inundan a la fronda de amoríos. O subir por vericuetos entre tojos amarillos, brezales blancos y rojos con efluvios de tomillo... Y en la cima de aquel monte se están posando perdices, castañeteando sus cantos, arrejuntando a sus hijos. Y a lo lejos se divisa caracoleando el río, entre rocas desprendiendo, leve brisa, blanca espuma, finas gotas; que se elevan sobre el cauce en que camina; irisando azul del cielo, y a mi vista; se confunden cielo y tierra bosque y greda. Mientras mis pasos se entierran en los musgos, que tapizan la montaña sobre piedra.
Camino lentamente viendo abrirse la ciudad
al paso de viandantes bostezando el despertar,
pisando sobre la piedra, dirigiéndome hacia el mar,
cubierto de limpio cielo, que acompaña el caminar.
Sobre la cresta asomando, baila el sol con la montaña
leve danza acompasando los vaivenes de la mar,
huele a sales y sargazos que la bajamar nos brinda
sementando caracolas y arrumacos por la orilla.
Yo en mi mente ensarillada pretendiendo de hilvanar
los asuntos de negocios y amores con amistad.
Mientras calle abajo avanzo: camino del puerto de la ciudad.
Dejando tras de mi el Calvario y su paseo peatonal
con cierto verde incrustado entre el cemento y el enlosado:
con ringleras de edificios y pavimento empedrado,
con laureles que se alzan y florecidos magnolios,
arces con sus hojas rojas, aligustres esparcidos,
van alegrando el camino, llegando a Gregorio Espino.
Y ya en el fondo del cruce, donde Martinez Garrido,
el árbol por excelencia, el emblematico Olivo
sobre las anchas aceras en jardineras de piedra
embelleciendo con verdes las miradas pasajeras.
Y desde ahí en hileras bajando Urzaiz hasta Colón:
un olivo, un magnolio, se van entremezclando
y de farola en farola de macetas van colgando,
petunias jaspeadas, begonias,fucsias, geranios.
Yo bajo caminando, suavemente, disfrutando,
de ancha acera por Urzaiz.
Y vislumbro desde lo alto de la calle allá al fondo
la huella del mar que azulea la ribera levantando
ecos de juglar cantando trovas que van declamando
Codax, Mendiño, meogo,con Paio Gomes Chariño.
Poesía que los vientos reproducen por la ría
en noches de luna nueva cuando poalla la niebla.
Levou-s´ a louçsana, levous´ a velida:
vai lavar cabelos, na fontana fria.
Leda dos amores, dos amores leda.
Y al otro lado como tumbado, queriendo tocar Cíes con la mano,
Cabo Home se derrama acostándose en el agua
adormilado en runrunes que tañen islas al lado.
(Dicen que en noches de viento cuando sopla de la mar
se oye cantar a las islas en un hermoso alalá.
Que penan por añoranzas, que aún recuerdan ser amadas,
abrazadas por los musgos y arboledas cuando andaban,
de la mano en Monte Ferro y en Cabo Home descansaban ).
Ya movimientos de gentes mi caminar acompañan,
más seguros en sus pasos, cerviz alta, mente en marcha.
Camino de los trabajos, desarrollar la jornada,
que tanto ocupan sus vidas, que apenas les queda nada.
Barullo de coches inundan, calles, aceras y cargan,
el ambiente presionando contra animales y plantas.
Y yo sigo con mi paso mirando las balconadas,
donde asoma entre las flores mujer curtida a regarlas
y un despistado que canta por detrás de la ventana,
una habanera nacida entre Cuba y las Españas,
que humedece la mirada, que se fija en la bocana,
en recuerdo de emigrantes que abandonaron la patria.
Ya los raíles del tren, ya la estación se delata,
entre vagones que enganchan, retahíla nada ingrata,
que va creando progreso por los sitios donde pasa.
Y mas mar que ya se atisba, grúas varadas y quillas
y en lo alto allá en la Guía se levanta una capilla,
desde donde se divisa, Cíes guardando la ria,
de ventiscas y neblinas;
y a naciente va estrechando su paso el agua en cantiles,
donde guarda allá en sus fondos, tesoros que hicieron mitos.
-Bajo Rande va el Nautilus alimentando leyendas,
áncoras de oro se encuentran enterradas en la arena-.
Y yo sigo caminando con los pies sobre la piedra,
la mirada se desliza sobre arquitectura bella,
que de tiempos mas antiguos aun nos deja alguna huella.
En granito se levanta esa estructura moderna
de estilo racionalista terminada en los cuarenta;
propiedad de conserveros, venidos desde muy lejos,
para enlatar los pescados, que descargan en el puerto.
Debajo de la Farola me he parado a contemplar,
el entorno que se me abre como una ventana al mar,
de esta ciudad encostada que vierte sobre las aguas,
llantos penas y alegrías y que al caer de la tarde
cuando el sol allá se inclina, por detrás del horizonte a dormir sobre las islas,
un relax se va imponiendo,el vocablo se suaviza,
suenan cantos a lo lejos y reverberan las risas.
Y yo ya bajo mirando, cielo, calle, gente y casas,
al sesgo la arquitectura mis ojos van descubriendo,
piedra labrada en el Fraga,
hermosura con talento de algo que queda en la urbe, como oasis en desierto.
Ahora si ya estoy llegando, casi puedo oler el puerto,
pero primero me cruzo con símbolos del gobierno.
Caixavigo protegido, por un ángel que le guarda desde el cielo en su edificio,
flanqueando los costados,no los nombro, pero guardo;
en mi pecho un sortilegio que me libre de su precio que comprarme quiere el cuerpo,
para irme introduciendo poco a poco su alimento,
envenenado con celos, envidias y trapicheos.
Vamos ya bajando el trecho que nos lleva al varadero,
donde holgando puede uno,sentirse muy oportuno,para un social refrigerio.
Terraceo de verano, por las noches entre brisas,
de salinas humedades que alma y cuerpo se acarician;
en medio de bisbiseos y arrumacos de parejas,
que se besan, silenciosas,a la luz de candilejas,
y un runrún de corazones, latentes que se entremezclan,
con tímidos oleajes,que desde la mar nos llegan .
Ya el pantalán me recoge, entre veleros saliendo,
por la ria navegando, henchidas velas al viento.
carta a miña nai-1
Estado do benestar 6, febreiro, 2015
Querida nai: escríboche estas letras dende
eiquí, ou o pouco que de elo queda,
do estado do benestar:(ultimo nome que a realidade impón para a súa existencia)
Esperando que ó recibo de esta,
te encontres tan disposta a escoitarme como sempre foi o teu afecto.
Espero perdóesme a tardanza en contestar ás túas preguntas,
que tan ansiosamente me mostrabas, a derradeira vez que conversamos,
fai xa de elo moito tempo,
pero é que entre a chegada a este sitio tan distante e tan estraño,
pos meus ollos e pá mente de aldeano,
non puiden por mais que o intentei poñerme a escribirche,
o que os meus ollos campesiños van mirando.
Pois nada mais chegar foime envolvendo un sentimento de morriña do meu pobo;
e vinme arrastrado por así dicir, por estes lares triste e solitario.
Da recordos bicos e apertas sen conto a toda a veciñanza da aldea,
e tamén os amigos e veciños de lugares adxacentes
e failles de saber por esta charla novas.
En primeiro lugar direiche nai, o moito que de menos voto en falta,
arrumacos e caricias doutros tempos, que xogaban co meu corpo e a miña alma.
Como de menos violenta o campo que a cidade cerrada a cal e canto.
Cómo o sol e as estrelas e as sombras da fronda,
vixiantes do pasado no meu peito se cravaron, derramando sabia o chan da fértil terra, mesturando sentimentos que en un leva, con esoutro infindo que nos arrodea.
Aquí nai ei de dicirche que resido na rúa do desengano, barrio obreiro e de emigrantes,
en onde polas tardes nos xuntamos,pra falar das nosas cousas e dos comúns desencantos que entre laios brotan das xentes non podentes, compartíndonos penas e pesares.
Po lo demais dicirche que agora mesmo enfronte da xanela,
nunha praza arrexuntouse rapazada, de xentes diferentes intercambiando palabras,
ás veces soltan cantos de rapeiros e outras cháchara larga,
a min vénseme a memoria as nosas trobas, de regueifas dos cantores que noutrora, enfrontados en dicires ben rimados, debatían picardías e ensinanzas:
que espontaneamente se entregaban,
a deixar saír polas súas bocas desmandadas en verso e rimas as palabras;
que estoupaban polo aire e semellaban,
abrulas que entre os dedos das persoas, cumprisen os desexos que soñaban .
Tamén agora nai, percorren voando o ar; paxaros arrogantes,
gaivotas cruzan grasnando polo ceo azul da tarde;
e algún que outro gorrión busca nas rúas, migallas de pan,desfeitos da fame,
que os viandantes van deixando ó paso, sen darse eles nin conta;
e inesperadamente en solitario, asubía un merlo docemente entre os cascallos,
e un sabugueiro,rodeado polas casas;ergue pólas inzadas de verdes follas e rosas brancas, deixando un arrecendo, que limpa as almas de tufos que pululan,
entre os bloques de cemento que levantan, como nichos onde agardan,
recibir as directrices a o través de pantallazos, que lles conforman a alma.
Namentres sereas de ambulancias e pitidos dos coches, marcan o ritmo dos poucos, viandantes silenciosos que camiñan polas rúas.
Temos que deixalo eiquí polo momento, xa seguiremos contándonos cousas
asegún nos vaian vindo. Da recordos pola aldea, e failles de saber novas por estas,
e ti mama recibe unha forte aperta dende eiquí.
do estado do benestar:(ultimo nome que a realidade impón para a súa existencia)
Esperando que ó recibo de esta,
te encontres tan disposta a escoitarme como sempre foi o teu afecto.
Espero perdóesme a tardanza en contestar ás túas preguntas,
que tan ansiosamente me mostrabas, a derradeira vez que conversamos,
fai xa de elo moito tempo,
pero é que entre a chegada a este sitio tan distante e tan estraño,
pos meus ollos e pá mente de aldeano,
non puiden por mais que o intentei poñerme a escribirche,
o que os meus ollos campesiños van mirando.
Pois nada mais chegar foime envolvendo un sentimento de morriña do meu pobo;
e vinme arrastrado por así dicir, por estes lares triste e solitario.
Da recordos bicos e apertas sen conto a toda a veciñanza da aldea,
e tamén os amigos e veciños de lugares adxacentes
e failles de saber por esta charla novas.
En primeiro lugar direiche nai, o moito que de menos voto en falta,
arrumacos e caricias doutros tempos, que xogaban co meu corpo e a miña alma.
Como de menos violenta o campo que a cidade cerrada a cal e canto.
Cómo o sol e as estrelas e as sombras da fronda,
vixiantes do pasado no meu peito se cravaron, derramando sabia o chan da fértil terra, mesturando sentimentos que en un leva, con esoutro infindo que nos arrodea.
Aquí nai ei de dicirche que resido na rúa do desengano, barrio obreiro e de emigrantes,
en onde polas tardes nos xuntamos,pra falar das nosas cousas e dos comúns desencantos que entre laios brotan das xentes non podentes, compartíndonos penas e pesares.
Po lo demais dicirche que agora mesmo enfronte da xanela,
nunha praza arrexuntouse rapazada, de xentes diferentes intercambiando palabras,
ás veces soltan cantos de rapeiros e outras cháchara larga,
a min vénseme a memoria as nosas trobas, de regueifas dos cantores que noutrora, enfrontados en dicires ben rimados, debatían picardías e ensinanzas:
que espontaneamente se entregaban,
a deixar saír polas súas bocas desmandadas en verso e rimas as palabras;
que estoupaban polo aire e semellaban,
abrulas que entre os dedos das persoas, cumprisen os desexos que soñaban .
Tamén agora nai, percorren voando o ar; paxaros arrogantes,
gaivotas cruzan grasnando polo ceo azul da tarde;
e algún que outro gorrión busca nas rúas, migallas de pan,desfeitos da fame,
que os viandantes van deixando ó paso, sen darse eles nin conta;
e inesperadamente en solitario, asubía un merlo docemente entre os cascallos,
e un sabugueiro,rodeado polas casas;ergue pólas inzadas de verdes follas e rosas brancas, deixando un arrecendo, que limpa as almas de tufos que pululan,
entre os bloques de cemento que levantan, como nichos onde agardan,
recibir as directrices a o través de pantallazos, que lles conforman a alma.
Namentres sereas de ambulancias e pitidos dos coches, marcan o ritmo dos poucos, viandantes silenciosos que camiñan polas rúas.
Temos que deixalo eiquí polo momento, xa seguiremos contándonos cousas
asegún nos vaian vindo. Da recordos pola aldea, e failles de saber novas por estas,
e ti mama recibe unha forte aperta dende eiquí.
CARTA A MIÑA NAI. 2
Estado do benestar. 2. Maio. 2015. Querida nai:
espero que ó recibo de estas letras te
atopes tan ben de saúde como eu che desexo.
De novo diríxome a ti a través da escrita,
De novo diríxome a ti a través da escrita,
pa darche conta de novas que acontecen
neste sitio,
e mais para seguir conversa aberta,
que a derradeira vez deixamos
suspendida por mor de espazo e tempo.
Quedei cavilando moito, sobre do que o
outro dia me dicías,
a propósito da verdade, cando en
conversa aberta contigo eu sustentaba,
que un non debía calar ante a mentira
e sempre acompañarse un da verdade.
Ti chorabas nai por min ante a tortura,
que o meo camiño andando acompañara,
ti ben sabias das acios dos homes, que tantas veces,
ti ben sabias das acios dos homes, que tantas veces,
contra o xusto e mais honrado, con
saña crueldade lles deparan.
Peiteándome os cabelos e entre bagoas,
dicías meu meniño, suspirando;
e docemente a túa man esvara,
acariñando lenemente a miña cara,
parándose un instante na queixada. E volta a suspirar e declamar,
probe meu neno, que tal che depara.
probe meu neno, que tal che depara.
Pero ei de dicirche nai, que a volta
de conversas e conversas,
con xente cultivada en moitas lerias,
honrada como el mesmo se proclama
- no mellor sentido da palabra-. E con
outros que teñen don de linguas,
que ata das mais antigas sabedores se proclaman, e con digna deferencia nos trasladan,
os dicires das xentes de outros tempos, en palabra sempre limpa e clara;
que parece mesmo agora estar falando, con xente tan viva e que no nos separan,
nin séculos, nin milenios, nin idades de nada.
os dicires das xentes de outros tempos, en palabra sempre limpa e clara;
que parece mesmo agora estar falando, con xente tan viva e que no nos separan,
nin séculos, nin milenios, nin idades de nada.
Por iso nai non te entristezas, polo
meo arrime ca verdade,
porque certo é que cas mentiras, esváesenos a vida ;
e si penas e tormentos, burlas e marxinidade, tratan de imporlle á verdade,
ela se espabilará, que si algunha graza queda, nesto da realidade,
a de ser a compañeira da ben querida verdade.
Ademais nai, por aquí contan as xentes, perdida a súa fe no futuro,
esquecéndose do maña, derrúbanse as letanías,
que aflixidos, como a idiotas nos mantiñan.
porque certo é que cas mentiras, esváesenos a vida ;
e si penas e tormentos, burlas e marxinidade, tratan de imporlle á verdade,
ela se espabilará, que si algunha graza queda, nesto da realidade,
a de ser a compañeira da ben querida verdade.
Ademais nai, por aquí contan as xentes, perdida a súa fe no futuro,
esquecéndose do maña, derrúbanse as letanías,
que aflixidos, como a idiotas nos mantiñan.
E si verdade nunca, saberse puidera ,se nunca puidera existir de verdade,
desmontemos as falsas verdades, que tratan de imporse na realidade;
digamos: ¡mentira! ¡mentira! ¡mentira!. Mentira decides dicindo é verdade.
desmontemos as falsas verdades, que tratan de imporse na realidade;
digamos: ¡mentira! ¡mentira! ¡mentira!. Mentira decides dicindo é verdade.
Da bicos e apertas sen conta para toda
a aldea, e failles saber novas de esta miña actualidade, dilles que os boto de
menos, que me acordo deles case sen parar.
Estado do benestar. luns, 22 de xuño, 2015.
Querida nai: espero que te atopes
ben de saúde ó recibo de esta carta,
como éo me atopo e pra ti desexo
eiquí dende a distancia que me aparta,
dos aloumiños que me dabas de meniño
con murmurios cara a saída da alba.
As me perdoar nai a tardanza
en dar noticia de eiquí a través da escrita,
dos emigrados que un día se marcharon
e murchan lonxe da terra florecida;
vivindo cada
día na lembranza
de tornar pra
terra á calmar as ansias,
entre airexas manseliñas das montañas
e regatos choutadores que acompañan,
seguindo os ritmos, ás nosas almas:
acariñando levemente na faciana
vellos amores nacidos nos solpores
de aloumiños polos lombos dos camiños
que conducen ata o fondo das entrañas.
Pero é ben certo que ando ultimamente
demasiado ocupado por razóns de traballo e mais da política da xente corrente
que fala a linguaxe do pobo que sente.
Que como moi ben ti sabes,
moven o meu corazón e sentires.
Aledoume moito o que me contaches na
derradeira carta
sobre os veciños no lugar do lado e a súa
posta en marcha,
da creación de unha cooperativa,
pra adquisición de apeiros de labranza;
po común traballo de toda a aldea.
É ben ir abandonando, canto mais, asuntos
propios,
e irlle dando entrada nas nosas almas, ó
común, que ben nos falta.
E aledoume e entristeceume o que me contaches
da xuntanza no torreiro do serán de Maio:
arrexuntada toda a aldea baixo as sombras,
dos comúns carballos, que os antepasados,
noutrora lonxana , deixaran plantados;
cara as vindeiras xeracións que xa chegaron.
E do ben que falastes uns mailos outros,
uns por retranca, outros por regueifa,
algúns por romances e os mais por cantiga:
e pezas bailadas ó son que destilan
as pandereteiras e os mozos que brincan
batendo con forza na terra sufrida:
e os ceos que contas de estrelas que brillan
e o carro pequeno que á punta escintila
o faro que aluma sobre as nosas vidas,
e a masa neboenta, de estrelas que guían,
andantes devotos buscando alegría.
E alá fonte infinda que nunca termina
de alumar planetas e lendas inspiran.
Estreliña do luceiro, a da moita
claridade,
vaise o día vaise a noite, vaise a baril
mocidade.
Sei canto boto de menos noites longas
estreladas,
as xuntanzas no torreiro, o son da gaita que
clama
o amansamento da fera que inda levamos na
alma.
E alegría que rebrinca dentro das miñas
entrañas,
ó son das pandereteiras as notas enxebres
danzan.
Fervenzas de bagoas inúndanme os ollos,
e collen regueiros, antes secos,vida:
ca soia memoria do que rememoras,
reviven sentires que agora respiran.
-As penas e alegrías mestúranse na vida-:
penan moi de dentro das entrañas miñas
as terras do Deza sentindo morriña,
pena sinto agora de fragas erguidas
entre as Casas Vellas indo río arriba,
cara de Quintela onde a chousa abriga
rexos castiñeiros que ós ceos camiñan.
E de eiquí que che ei contar, miña mamaciña
viva:
ben sabes dos meus andares e da teima que me
inclina,
a arrimarme ós sufridores, que castigan dende
enriba
os que se creen que mandan; ben sendo os que
mais se inclinan.
Direiche nai que eiquí, andan revoltos os
tempos,
pois non lle cadran as contas, que botan
doutos espertos,
(de entendida economía suxerida
como arreglo contra os males que dominan
este mundo amedrentado e aloucado
que parece qué camiña cara a perda
da razón do corazón e a intelixencia ).
Uns falando da desfeita do sistema coñecido,
outros de recompoñelo, con axustes dirixidos
a creación de ilusións de cidadáns
decididos
a consumo, compra e venda, de obxectos
sometidos
a troco por ideais en diñeiro convertido.
Direiche nai que o novo Deus, o que cumpre os
requisitos,
pra a súa definición, que dicían os escritos,
como a nós nos ensinaron os curas no
catecismo.
O
"Ens Realissimum". Realidade das realidades,
a cousa das cousas é, neste momento o Diñeiro.
Ó podérense comprar tódalas cousas con cartos,
"O Diñeiro convértese na cousa das cousas"
e así as cousas todas, desaparecen… quedando
no seu lugar diñeiro,
que ben sendo algo así como o sustituto da
cousa que habería antes:
material, palpable, cambiado por ideal. E
nestas e noutras:
van derrubándose torres, asolagando as mares de
brea,
volvendo negro o planeta.
Fracturando a barrena profunda as entrañas da
terra
vertendo veleno nas augas que dormen
contentas,
matando e morrendo con bombas atada á cintura
por crenzas que botan enriba da xente ha que
sufra.
E así, sen mais déixote nai, dende os meus
escritos
que xa se me cerran as pálpebras, ven mormo
fixo,
faláresme e ver me contigo, xogando e mais
rindo.
Recibe unha forte aperta diste teu fillo
que deixa pendidos do aire mans cheas de bicos,
que vaian voando nos ventos por todo los
sitios
e alí en onde pousen que entoen asubíos
bandadas de frautas e mais de
estorniños.
Carta a miña nai. 4
Estado do benestar. 6. Xulio. 2015.
Querida nai Hortensia:
recibe dende eiquí unha forte aperta
deste teu fillo que tanto te recorda
e ben quixera falarche cara a cara;
mais non podendo acariñar nestora
túa face que de lonxe se me esvara,
recibe pola escrita estas palabras
que xorden dende o profundo da alma,
dende onde eu resido agora nestas horas
para o pobo tan sufridas e amargas
pois a esta altura saberás que nos goberna
o sistema mais perfecto que acadara
o poder para impoñerse sobre o pobo
a sabendas que xamais se a impor de todo.
Polo demais ei dicirche que me envolve,
pola noite cando tombado na cama,
o meo maxín trasládame ós ensoños ,
ea vagar por entre o espírito da fraga
-que tanto eu de pequeno recorremos-
da túa man sen mediar unha palabra,
pra deixarmos penetrar deses silencios
que da fronda ó noso paso marmuraba,
entre arrolos de paxaros e arrecendo,
de candeas que colgaban da enramada
e tecendo melodías inspiradas
de frescos mananciais, onde nacían;
gurgullando os ritmos, das gustosas augas.
E envólvenme os recordos en airexas
que no fondo do meo corpo se cravaron,
coma cravos que se cravaron en cristo
e por sempre nunca mais se descravaron,
e confúndense alá dentro do meo peito
vida e morte como nunca me ensinaron,
e de novo vive en min aquel efecto
que nas Chousas de Outeiro penetramos .
E dime mais e, cóntame, qué fas agora,
¿segues polas congostras collendo amoras?,
¿abraiada polas danzas das bolboretas?,
¿comendo cos cativos pisote en verzas?.
¿Segues refocilando na verxel horta
cando o sol cae alá lonxe pola revolta,
e arrechouchia o carro po los camiños
co eixo de buxo en serán de estío?.
E si ven, dime ti tamén, a andoriña,
como tódolos anos a criar viña,
embaixo do aleiro onde o niño tiña
cara o nacente que esperta ó día.
Eiquí mai o mundo bule a presa,
e non se cumpre nada do acordado,
desastre tras desastre se acompasan,
tapando o recen feito co pasado.
Recorren con mentiras polo tempo
de diante para tras de tras pra diante,
un oco de baleiro sementando
vanas ilusións que golpeando,
no maxín das xentes por empoleirados
arrastran ós sumisos condenados
a un mal feito sustituto sentimento;
onde moran confundidos e afundidos
nun bocexo que se estende polo tempo.
Tan só a base de ateigar baleiros,
con mais do mesmo, escrito polo estado,
conseguen conducirnos alienados,
a un absurdo manicomio dirixido
por dementes competentes adestrados
na lei do esforzo e sufrimento entendido
-como renuncio o gozo que agora toco-
a cambio de esperar polo futuro.
Coido nai que os teus dicires de esperanza
que amosabas cando falando comigo
tan alegres porque deran cos remedios
pra curar enfermidades sen alivio,
que levaban tanta xente sen sentido
que levaban tanta xente sen sentido
deixando os nosos corazóns feridos.
Pero moito teimo éo que no consolo
sobre os males, temo, está vencido,
pois mal e males seguen existindo
nada mais cambiar de nome conseguiron.